Özel Günler

aponya'da Özel Günler

7-5-3 festivalinde geleneksel kıyafetleri ile anne ve kızı

Matsuri olarak adlandırılan ve yıl içerisinde çeşitli zamanlarda kutlanan bayram ve festivallerin çoğu kraliyet döneminden günümüze kadar gelmektedir.   Bu kutlamaların çoğu Çin ve Budist kökenlidir fakat Japonlar bu kutlamaları dini tören havasında yapmamaktadırlar.   Ocak ayında kutlanan "Yetişkinler Günü" gibi bazı özel günler hafta sonları ile birleştirilmesi amacıyla daima pazartesi günleri kutlanır.  Özel ve geleneksel Kutlamalar yapılan bazı önemli günler aşağıdaki linklerde daha detaylı olarak incelenmektedir.   Bunların dışında Mart ile Nisan ayları arasında "Çiçek Syretme"(Hanami), Mayıs ayında "Altın Hafta"(Golden Week), Temmuz 13 ile 15 arası bazen Ağustos ayında "Bon Festivali" (Obon) ve Eylül ayı ortalarında "Ay seyretme" (Tsukimi).

Japon Bayramları ve Festivallerinin Tarihleri (Koyu yazılar ulusal tatil günleridir)

01-Ocak	Yeni Yıl (Gantan)
Ocağın 2.Pazartesi'si	Yetişkinler Günü (Seijin-no hi)
03-Şubat	Fasulye atma Seremonisi (setsubun)
11-Şubat	Ulusal Bayram (Kenkoku Kinembi)
03-Mart	Kızlar festivali (Hina-matsuri)
Mart 20 veya 21	İlkbahar Gündönümü (Shumbun-no-hi)
08-Nisan	Buda'nın Doğum günü (Hana matsuri)
29-Nisan	Yeşil günü (Midori-no-hi)
03-Mayıs	Anayasa Bayramı (Kenpoo-kinenbi)
05-Mayıs	Çocuklar günü (kodomo-no-hi)
07-Haziran	Yıldız Festivali (Tanabata)
Eylül ortası	Ay seyretme (Tsukimi)
15-Eylül	Yaşlılara saygı günü (Keirou-no-hi)
Eylül 23 veya 24	Sonbahar  Gündönümü (shuubun-no-hi)
Ekim'in 2. Pazartesi'si	Sağlık ve Spor Günü (Taiiku-no-hi)
03-Kasım	Kültür Günü (Bunka-no-hi)
15-Kasım	3, 5 ve 7 yaş çocuklar için festival günü (Shichi-go-san)
23-Kasım	İşçi Günü (Kinrou-kansha-no-hi)
23-Aralık	İmparator'un Doğum günü (Tennou-tanjoubi)
31-Aralık	Yeni yıl arifesi (Oumisoka)

7-5-3 (Schigosan)

Ekim ayının 15'inde kutlanan 7-5-3 Festival'i (Shichi-go-san) ise , 7 ve 3 yaşına giren kız çocukları ile 5 yaşına basan erkek çocuklarına adanmıştır. Japonca’da shichi yedi, go beş, san üç anlamına gelir.  Çocuklar bu gün kendileri için özel hazırlanan kimonolarını giyerler ve festivallere bu geleneksel giysileri ile iştirak ederler. Bu kutlamalar Japonların belli bazı yaşlarda kötü şansın engellenebileceğine inanmalarından dolayı yapılmaktadır. İnançlarına göre çocuklar 7 yaşına kadar formasyonlarını tamamlayamazlar.

Bu Japon ailelerinde oldukça önemli bir gündür, bugünde yerel tapınağa gidilir orada onların sağlık ve mutlulukları için dua edilir. Bundan sonra genelde hatıra fotoğrafı çektirmeye profesyonel bir fotoğrafçıya gidilir ve çekilen resim genelde evlerde girişe konulur. Çocuklar açısından bakıldığında ise unutulmaz bir anı olarak kalır. Özellikle resim çektirilirken sadece geleneksel kıyafetler değil, çeşit çeşit kıyafetler giydirilir. Kızlar prenses, balerin vb erkekler ise kovboy, samurai vb gibi. Birde sağdaki resimdeki çocukların elinde görünen içinde kırmızı ve beyaz renklerde çubuk şeklinde şeker bulunanChitose-ame torbaları da ayrı bir neşe kaynağıdır. Bundan alan çocuğun bin sene mutlu olacağına inanılır.

Shoogatsu (Yeni Yıl)

Yeni yıl (shougatsu veya oshougatsu) Japon tatillerinin içinde belki de en önemli olanıdır.Ocak 1 ile ocak 3 arası tüm iş yerleri kapanır, ve aileler bütün günü beraber geçirmek için toplanır.  Yıllar geleneksel olarak tamamen birbirinden farklı olarak yorumlanır, ve her yeni yıl taze bir başlangıç olarak görülür. Bu sebeple, bütün görevlerin yıl sonuna kadar bitirilmeye çalışılır ve geçen senenin sorunlarını geride bırakmak için iş yerlerinde seneyi unutma partileri (“Bounenkai”) düzenlenir.  Evler ve iş yerlerinde temizlik yapılır. Evlerin kapıları çam, bambu ve erik dallarından yapılma süsler ile süslenir.

 1 Ocak oldukça uğurlu bir gün olarak kabul edilir, sabah erkenden bu yeni başlangıcı temsil eden yeni yılın ilk gün doğumu seyretmeye manzaralı yerlere gidilir(“hatsu-hinode”)¹. Günün eğlenerek, stresten ve sinirden uzak geçirilmesi için her iş yapılmış ve her yer temizlenmiş olmasına çalışılır.
Bu dönemde Japonya’yı ziyaret etmek sizler için oldukça sıkıcı olacağından tarihlerinizi değiştirmenizi tavsiye ederiz.  ¹Batı ülkelerinde olduğu gibi, 31 Aralık gecesi geç saatlere kadar parti vermek, eğlenmek veya televizyon seyretmek yerine, tapınaklara gidilip eve döndükten sonra sessizce oturup geçen yılı düşünerek tahlili yapılır ve erken yatılır bu sebepten erken kalmak çok sorun teşkil etmez...
Shougatsu süsleri

Shimenawa: Kötü ruhları ve kötü şansı evlerden uzak tutmak amacı ile evlerin kapısına bükülü saman ipinden yapılan Shimenawa asılır.

Kadomatsu: Bu süs çift olarak evlerin kapılarının her iki tarafına konur. Çam ağacı dalları (Uzun ömrün sembolü), bambu ve samandan yapılır.

Shimekazari: Hasat mahsulü gelecek yılın daha verimli olması için tanrılara sunulur. Aynı zamanda karides de uzun ömür için dua sembolüdür.

Kagamimochi: Bu da tanrılara sunulur. Üst üste konulmuş iki adet mochi (pirinç ezilerek yapılan macun kıvamında bir çeşit tatlı) evlerin en önemli odalarında bulunan tokonoma(bir nevi niş) önüne konulur.

Shoogatsu oyunları

Tako-age: Uçurtma uçurmak anlamını taşır. Çocuklar arasında oldukça popüler bir oyundur.

Hanetsuki: Bu oyun için bir çeşit Japon badmintonu diyebiliriz. Hagoita denilen bir çeşit raket ve Hane denilen ucunda mantar olan tüyden yapılma bir çeşit top ile oynanılır. Kaybedenin suratına ceza olarak Hindistan mürekkebi sürülür.

Karuta: Kart oyunlarına verilen genel isimdir. Shougatsu esnasında en popüler olanı özellikle 100 şairin şiirleridir (“Hyakunin-isshu”).

Diğer Shougatsu gelenekleri 

Shishimai: Bu seremonide oyucular kafalarına ve sırtlarına aslana benzeyen maske ve pelerin geçirerek kötü ruhları kaçırmak için ev ev dolaşıp dans ederler. Son zamanlarda maalesef bu geleneğe büyük şehirlerde daha az rastlanır olmuştur.

Otoshidama: Bu akraba ve aile büyüklerinin çocuklara verdikleri cep harçlığıdır.

Hatsumoude: Yeni yıl ile Ocak ayının 7 si arasına rast gelen "joya-no-kane" döneminde, gelecek yılda sağlık ve mutluluk için tapınaklarda yapılan duaya verilen isimdir. Önce tapınağın girişindeki çan tanrıları uyandırmak için sağ elle çalınır, iki kere eğilerek selam verilir, eller iki kere şaplatılır ve son olarak bir kez daha eğilerek selam verilir.

Osechi ryouri: Sadece yeni yılda hazırlanan Juubako adı verilen dört katlı lake kutuya konarak hazırlanan bir yemektir.

Setsubun

Setsubun kelime anlamı olarak “mevsim değişimi” anlamına gelen ve Çin takvimine göre ilkbaharın ilk günü olarak kabul edilen Şubat ayının 3 veya dördünde (“Rishhuri”) yapılan geleneksel Japon festivallerdir.  Japon tarihine baktığımızda birçok dönemlerde baharın başlangıcı ile kötü ruhları kovmak amacı il yapılan birçok tören görürüz.  Örneğin 13. yyda sardalye kafalarının yakılması ile oluşan ağır koku, yanan odun ateşi ve davul sesleri ile kötü ruhları kovma adeti görünür.

Bu adet her nekadar önemi kaybetmiş olsa bile, hala günümüzde evlerinin girişlerini kötü ruhların girmesini önlemek amacı ile balık kafaları ve kutsal ağaç yaprakları ile süsleyen kişilere rastlanabilmektedir.

Günümüzde bu gelenek ev veya tapınakların içine ve etrafına kızarmış fasulye dağıtmak şeklinde devam etmektedir.  Kızarmış fasulyeler atılırken “Oni wa soto! Fuku wa uchi!” (“Şeytan dışarı, mutluluk içeri”) diye bağırılır. Bundan sonra yaşınıza eşit sayıda fasulye toplanarak mutluluk ve şans getirmesi için yenir.  Gene günümüzde bu oldukça popülerdir. Ünlü, tanınmış kişiler ve sumo güreşçileri fasulye atma törenine katılmak üzere tapınaklara davet edilirler.

Golden Week (Altın Hafta)

Golden Week Mayıs ayında olan 4 Japon resmi tatil günün (Midori no hi, Kenpo kinenbi, Kokumin no kyujitsu ve Kodomo no hi) ve arada bulunan diğer günlerin de eklenmesi ile oluşan 1 hafta hatta bazen 10 güne kadar uzayabilen tatil dönemidir.Golden Week esnasında genelde bütün işyerleri kapalı, tren, havayolu vb. ulaşım araçları dolu ve gezilecek yerler fazlası ile kalabalıktır.

Eğer Japonya’yı ziyaret etmeyi düşünüyorsanız Golden Week sırasında gitmenizi tavsiye etmeyiz.

Obon

Obon budist inanışına göre ataların anılmasıdır. Gene bu inanışa göre ölmüş olan ataların ruhları Obon esnasında yakınlarını ziyaret etmek için dünyaya geri dönerler.Geleneksel olarak, ataların ruhlarının yollarını kolay bulması amacı ile kapı önlerine fenerler asılır, obon dansları yapılır (bon odori), mezar ziyaretleri yapılır ve evde bulunan Butsudan’ların önüne ve tapınaklara yemekler konulur. Obon sona erdiğinde ruhların tekrar yollarını bulabilmesi amacı ile deniz veya nehirlere yüzen fenerler konulur. Bu gelenek halen çok sıkı bir şekilde icra edilmektedir.

Obon genelde Ağustos ayının ortasında kutlanır, ve bu dönemde genelde bütün işyerleri kapalıdır

Tsukimi (Ay Seyretme)

Tsukimi genelde Eylül ayının ortasında yapılan bir gelenektir. Bu dönemde dolunay olması sebebi ile (jugoya) Japonlar Ay’ın güzelliğini seyretmek için manzaralı yerlere giderler.Gene bu dönemde her tarafta tsukimidango (Pirinçten yapılma hamur tatlısı), susuki (pampas otu) veya sonbahar meyvelerinden oluşan süslemeler görmeniz mümkündür.

Japonlar dolunaya baktıklarında pirinç döven bir tavşan figürü görürler. (Türkler de Ay dede , yani bir insan suratı göründüğü sanılması gibi)

Kodomo no hi (Çocuklar Günü)

Bu Mayıs ayının beşinde kutlanan ve aynı zamanda tango-no-sekku adı verilen gündür. Kodomo no hi resmi tatil günlerindendir. Erkek çocukları olan aileler bahçelerine koinobori ve evlerinin içine gogatsu ningyo süsleri koyarlar.

Koinobori, sazan balığı şeklinde baraklardan oluşan bir süsdür. En tepede bir flama vardır, onun altında bulunan siyah sazan evin babasını, onun altında bulunan kırmızı sazan evin annesini temsil eder. Bunların altında ise her erkek çocuk için ayrı daha küçük sazan bayrakları bulunur. Sazan balığı güçlü akıntılara karşı büyük bir gayret ile yüzebildiği için erkek çocukların da aynı ruh ile büyümeleri temenni edilir.

Gogatsu ningyo ise, üç basamaklı bir zemin üzerine konulur. Genelde birSamurai zırhı, taiko (davul) ve savaşta kullanılan diğer aksesuarlar bulunur.

Tanabata

Tanabata aynı zamanda “yıldız festivali” olarak da bilinir. Çin efsanelerine göre samanyolu ile birbirinden ayrı olan Altair ve Vega yıldızlarının birleştiği 7. ayın 7. gününde kutlanır.Ay takvimine göre 7. ay yaklaşık olarak Haziran ve Ağustos aylarının arasına denk geldiğinden dolayı, Japonya’nın bazı bölgelerinde Ağustos’un 7 sinde bazı bölgelerde ise Temmuz’un 7 sinde kutlanmaktadır.

Gelenek olarak Japonlar tanabata esnasında özellikle dikilmiş bambu ağaçlarına, üzerinde dilekleri yazılı kağıtlar asar, ve bu dileklerinin gerçekleşeceğine inanırlar (Tanzaku).

Tanabata festivallerinden en ünlüleri Ağustos’ta Sendai’de kutlananı ve Temmuz’da Tokyo yakınında bulunan Hiratsuka’da kutlananlardır.

Hanami (Çiçek Seyretme)

İlk bahar Japonya'nın en çok beğenilen sembollerinden biridir.Sakura (kiraz çiçekleri) Mart ayı sonunda açmakta ve Nisan ayı boyunca özellikle Kyushu bölgesinde muhteşem manzaraların oluşmasını sağlamaktadır. Daha sonra hanami (çiçek sergileri) dönemi gelir ve binlerce insan bu festivallere katılarak sergilenen çiçekleri ilgiyle izlerler. Hanami geleneğiHeian döneminden beri (794~1185) mevcuttur ve Japonların ne kadar doğayla iç içe olduklarının en önemli kanıtlarından biridir. Yetiştirilen çiçeklerin kısa zamanda kaybolan muhteşem görüntüleri insanlara dünya yaşamının ne kadar fani olduğunu hatırlatmaktadır.

Günümüzde bu gelenek genellikle Sakura (Kiraz) ağaçlarının pembe çiçeklerinin altında yapılan piknikler ile kutlanır.
Gündüzleri sıcak ve nemli olduğundan genelde geceleri tercih edilir.
Sakuraların en güzel olduğu ünlü piknik yerlerine yer kapmak amacı ile daha sabahtan itibaren, iş yerlerinden veya diğer topluluklardan nöbetçiler görmeniz mümkündür.

Akşam olduğunda bu piknik yerlerinde ızgaralar ve diğer yemekler yapılarak sake içilir. Genelde bu yerler akşamları özel olarak ışıklandırıldığından Sakura çiçekleri harikulade manzaralar oluşturular.